[pic=588_1260624884.JPG]De zonen van stamvader Nicolaes Francken, Frans I, Ambrosius I en Hiëronymus I, spelen een belangrijke rol in de rij van kunstenaars uit het laatste kwartaal van de 16de eeuw, de Romanisten van het 4de geslacht of Maniëristen.De Francken’s van de volgende generatie Hans of Jan (zoon van Cornelis en als wees opgevoed door zijn oom Ambrosius), Hiëronymus II (zoon van Frans I), Frans II (eveneens zoon van Frans I) en Frans III behoren tot de groep specialisten in de kabinetsschildering dat vooral in de 17de eeuw furore maakte. De bekendste schilder van het geslacht was Frans II.De Francken’s zijn naar Antwerpen getrokken maar toch vergaten zij hun geboortestad niet.. De Waldetrudiskerk bezit verschillende meesterwerken van deze schildersfamilie.Hiëronymus I, Frans I en Ambrosius I Francken zochten hun inspiratie vooral in Italië. Het Romanisme of Maniërisme is in feite de voorloper van de barok. De centrale figuur van het Romanisme in Vlaanderen is de leermeester van de Francken’s: Frans Floris De Vriendt. De Maniëristen van het vierde geslacht luiden een nieuwe kunstperiode in. Licht en atmosfeer worden niet meer systematisch genegeerd zoals bij hun voorgangers. Een opnieuw doorbreken van de locale kleur is ook waar te nemen. In deze zin kan men Hiëronymus Francken als een rechtstreekse voorloper van Rubens beschouwen. De naam Romanisten vindt zijn oorsprong in het feit dat de schilders van deze kunstrichting allen beïnvloed zijn door de Italiaanse schilderkunst onder invloed van Frans Floris die in Rome was geweest.De invloed van Frans Floris is groot. Hij had leerlingen uit alle hoeken van het land, Gent, Mechelen, Amsterdam, Leiden, Alkmaar, Brugge, Gouda, Delft, Herentals, Den Haag en Haarlem. Het atelier van Floris was een echte schilderijenfabriek. Enkele bekende leerlingen waren Otto van Veen (Otto Venius), Rubens ging bij hem nog in de leer, Maarten de Vos, Pieter Pourbus de oudere.Voor zijn stijl zocht Floris inspiratie in de antieke Romeinse school, de Florentijnse school, bij Michelangelo, Rafaël, Bronzoni, Vasari. Vooral het Laatste Oordeel van Michelangelo had een beslissende invloed op zijn latere werken. Inzake kleuren verving hij de glazuren tonen, eigen aan Van Eyck, Memling, van der Weyden, van der Goes; door fletse kleuren. Hij heeft de verdienste dat hij als eerste uit Italië losmaakte wat nog ontbrak in de Nederlandse kunst nl. de juiste kennis van het menselijk lichaam. De inwendige bouw : het geraamte, de gewrichten, de spieren, de aders enz. Deze studies waren mogelijk geworden door de bevordering van de ontleedkunde en de lijkschouwing. We denken maar aan Andreas Vesalius.
